Jaskra to zespół chorób oczu, w przypadku których ciśnienie oczne (wewnątrzgałkowe) jest zbyt wysokie dla nerwu wzrokowego pacjenta, co w konsekwencji prowa­dzi do powolnego zamierania nerwu wzrokowego i ograniczenia pola widzenia. Wraz z zanikaniem nerwu wzrokowego, obszar widzenia staje się coraz mniejszy, aż całkowicie zanika, prowadząc do całkowitej, nieodwracalnej ślepoty.


Jak powstaje jaskra?

W oku produkowana jest tzw. ciecz wodnista, która nawilża, odżywia i oczyszcza soczewkę oraz rogówkę. Kiedy odpływ cieczy wodnistej jest na takim samym poziomie jak jej produkcja, mówimy o prawidłowym ciśnieniu wewnątrzgałkowym.

Do podwyższenia ciśnienia we­wnątrzgałkowego dochodzi, kiedy ciecz wodnista odpływa wolniej niż jest produkowana, co uniemożliwia prawidłowe oczyszczanie i odżywia­nie oka. Podwyższonemu ciśnieniu ocznemu towarzyszą zmiany w wyglądzie nerwu wzrokowego oraz postępujące zmiany w polu widzenia, takie jak mroczki, ubytki oraz zawę­żenie widzianego obszaru.

Czynniki ryzyka:

wiek powyżej 40. roku życia,
jaskra u rodziców lub rodzeństwa,
choroby serca, niskie ciśnienie bądź źle leczone nadciśnienie,
nocne spadki ciśnienia krwi,
migrenowe bóle głowy,
zimne dłonie i stopy,
wady wzroku powyżej 4 dioptrii,
wcześniejszy uraz, powikłania cukrzycy lub inna choroba oka,
długotrwałe stosowanie steroidów miejscowo lub ogólnie.


Objawy jaskry

W najczęstszej postaci jaskry, tzn. w jaskrze otwartego kąta przesącza­nia, pierwsze objawy są dla pacjenta trudno uchwytne, co stanowi groźną cechę tej postaci choroby. Bóle oka, bóle głowy czy obniżenie ostrości widzenia nie są charakterystyczne dla początkowych etapów tej formy jaskry, a występują w jej późniejszej fazie. Dlatego jedynym sposobem wczesnego rozpoznania jaskry i rozpoczęcia leczenia jest regularne badanie wzroku u okulisty.

Pacjent często nie zdaje sobie spra­wy, że może być chory na jaskrę – świadomość społeczna tej choroby jest niska i często diagnoza stawia­na jest zdecydowanie za późno, by uniknąć ubytków w polu widzenia. Dlatego nie tylko lekarze, ale także farmaceuci, znając czynniki ryzyka wystąpienia jaskry, mogą zasuge­rować kontrolne badania u okulisty pod kątem jaskry. Jeśli na przykład trafi do nas pacjent z receptą na leki na nadci­śnienie czy bóle migrenowe, ma na nosie okulary lub prosi o krople do oczu bez recepty, warto niekiedy przypo­mnieć mu o regularnym badaniu wzorku, również pod kątem jaskry.

Z kolei w jaskrze z wąskim kątem przesączania może dojść do ostrego ataku jaskry połączonego z bardzo silnym bólem głowy i oka, zaczerwie­nieniem oka i poszerzeniem źrenicy. Wówczas należy się zgłosić natych­miast na ostry dyżur okulistyczny.


Leczenie jaskry

Celem leczenia jaskry jest zahamo­wanie rozwoju choroby na jak naj­wcześniejszym etapie. Jaskra zbyt późno rozpoznana może doprowadzić do znacznego obniżenia ostrości wzroku, a nawet do jego utraty.

Leczenie jaskry opiera się na utrzy­maniu prawidłowego ciśnienia oczne­go. Obecnie leczeniem z wyboru w jaskrze jest leczenie farmakologiczne za pomocą leków (kropli do oczu) obniżających ciśnienie wewnątrzgał­kowe. Leki stosuje się dożywotnio.

Po ustaleniu leczenia jaskry przez lekarza okulistę, należy ściśle prze­strzegać zaleceń dotyczących rodza­ju, dawkowania oraz częstości przyj­mowania zaleconych leków. Pacjent powinien zgłaszać się na wizyty kon­trolne co 3-6 miesięcy, w zależności od ustaleń lekarza prowadzącego.

Jeśli leczenie za pomocą leków nie daje pożądanego efektu lub pacjent nie może go kontynuować, wówczas decydujemy się na zastosowanie leczenia laserowego lub opera­cyjnego.


na podstawie materiałów edukacyjnych
Polpharma Biuro Handlowe Sp. z o.o.
autorstwa prof. Marty Misiuk-Hojło