Celem tego retrospektywnego badania była analiza zależności pomiędzy metodą wykrywania guza, głębokością naciekania, cechami demograficznymi pacjenta oraz rodzinnym obciążeniem w zakresie czerniaka skóry.
Ze wszystkimi pacjentami z pierwotnym czerniakiem skóry w Department of Dermatology at the University of Florence w latach 2000-2010 przeprowadzono wywiad w momencie finalnego rozpoznania histologicznego czerniaka. W czasie oceny pobranego wycinka przez dermatopatologów z tamtejszego uniwersytetu, lekarze prowadzący zbierali od pacjenta informacje na temat osób, które jako pierwsze zwróciły uwagę na podejrzaną zmianę skórną, co przyczyniło się do późniejszej diagnozy. Informacje te zostały zakwalifikowane do jednej z poniższych kategorii:
- wykrycie zmiany przez pacjenta;
- wykrycie zmiany przez lekarza rodzinnego;
- wykrycie zmiany przez małżonka lub innego członka rodziny;
- wykrycie zmiany przez dermatologa w czasie okresowych badań skóry.
W ocenie porównawczej uwzględniono także wiek pacjenta i jego wykształcenie oraz występowanie czerniaka w przeszłości (u pacjenta lub jego rodziny).
Analizą objęto 802 pacjentów z pierwotnym czerniakiem skóry, z czego 48% stanowili mężczyźni (n=385), a 52% kobiety (n=417). 53% spośród zakwalifikowanych osób ukończyło co najmniej college, 11% miało obciążony występowaniem czerniaka wywiad rodzinny, a 7% analizowanych chorych zgłaszało występowanie czerniaka u nich samych w przeszłości.

W 16% przeanalizowanych przypadków (n=128) niepokojąca zmiana skórna zwróciła po raz pierwszy uwagę małżonka lub innego członka rodziny. Podobny odsetek (15%; n=124) czerniaków został wykryty przez lekarzy pierwszego kontaktu. Największa grupa pacjentów (n=285; 36%) została zdiagnozowana dzięki regularnym okresowym badaniom dermatologicznym, podczas gdy niewiele mniejsza grupa pacjentów (n=261; 33%) sama zauważyła u siebie niepokojące zmiany skórne.
Na podstawie badania wykazano statystycznie istotne różnice pomiędzy sposobem detekcji czerniaka u obu płci (p<0,001). Czerniak skóry u mężczyzn wykrywany był istotnie częściej przy udziale członka rodziny, w porównaniu z tym schorzeniem u kobiet (20% vs 12%). Odwrotną zależność obserwowano w grupie kobiet, które istotnie częściej zgłaszały się do lekarza z powodu zaobserwowanych przez siebie niepokojących zmian skórnych (40% vs 20%). Ponadto istotne różnice w rozpoznawaniu czerniaka wykazano pomiędzy pacjentami lepiej i słabiej wykształconymi (p=0,001).
Ci pierwsi istotnie częściej dokonywali wykrycia czerniaka za pomocą samobadania w porównaniu z pacjentami gorzej wykształconymi (38% vs 27%), u których częściej podejrzenie czerniaka stwierdzał lekarz pierwszego kontaktu (22% vs 10%). U pacjentów z dodatnim wywiadem rodzinnym w kierunku czerniaka istotnie częściej zmianę wykrywał członek rodziny w porównaniu z innymi metodami (25% vs 15%; p=0,02).

Stwierdzono również istotne różnice w wieku pacjenta w momencie postawienia diagnozy. U mężczyzn mediana wieku wynosiła 60 lat, natomiast dla kobiet mediana ta wyniosła 50 lat (p<0.0001). Biorąc pod uwagę stopień wykształcenia pacjentów, sytuacja kształtowała się podobnie. Mediana wieku dla chorych gorzej wykształconych wynosiła 62 lata, w opozycji do 47 lat dla chorych o lepszym wykształceniu (p< 0.0001).
Biorąc pod uwagę dane histologiczne wykazano, że w przypadku gdy zmiana skórna była wykrywana podczas samobadania, stopień zaawansowania (grubość naciekania) nowotworu był wyższy. Nowotwory wykrywane przy okazji okresowych badań dermatologicznych były w większości (86%) czerniakami in situ lub też o niewielkiej głębokości naciekania.
Biorąc pod uwagę wysoką zapadalność i śmiertelność z powodu czerniaka oraz wyniki powyższego badania wskazujące na istotne korzyści oferowane przez badania skriningowe, wydaje się że powinny one obejmować szerszą grupę pacjentów . Wspomniane korzyści dotyczą nie tylko dużej efektywności tego typu badań w wykrywaniu czerniaka, ale też pozwalają na wykrycie nowotworu na wczesnym etapie zaawansowania, kiedy grubość naciekania jest mniejsza, a szanse wyleczenia większe.

Źródło: Vincenzo De Giorgia, Marta Grazzinia, Susanna Rossaria, Alessia Goria, Federica Papia, Federica Scarfia, Imma Savaresea, Sara Gandinib ; źródło: http://content.karger.com/ProdukteDB/produkte.asp?Aktion=ShowFulltext&ArtikelNr=339774&Ausgabe=257386&ProduktN